Εισαγωγής
Αναζητώντας την κρυμμένη βιοποικιλότητα (Sole D’Alessandra στο unsplash.com)
Το 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τη Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα για το 2030 με τίτλο «Επαναφορά της φύσης στη ζωή μας». Πράγματι, η απώλεια βιοποικιλότητας και η κατάρρευση του οικοσυστήματος αναγνωρίζονται ως μία από τις μεγαλύτερες απειλές που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Επομένως, εάν όλοι αναγνωρίσουμε ότι η φύση μας παρέχει τροφή, υγεία, φάρμακα, υλικά, αναψυχή, ευεξία και όλα όσα είναι απαραίτητα για την ανθρώπινη ζωή, η σχέση μας με τη φύση και τη βιοποικιλότητα είναι αδύναμη. Η δραστηριότητα αυτή σκοπεύει να δώσει στους μαθητές την ευκαιρία να επανεξετάσουν τη σχέση τους με τη φύση, κοντά στο περιβάλλον διαβίωσής τους και να κατανοήσουν τη σημασία της βιοποικιλότητας.
Αντικείμενο εκμάθησης
- Ο μαθητευόμενος κατανοεί βασική οικολογία σχετικά με τα τοπικά και παγκόσμια οικοσυστήματα, και αναγνωρίζει τοπικά είδη και καταλαβαίνει τη σημασία της βιοποικοιλότητας.
- Ο μαθητευόμενος κατανοεί τις απειλές που αντιμετωπίζει η βιοποικοιλότητα, όπως η έλλειψη οικείου περιβάλλοντος, η αποδάσωση, η υπερεκμετάλλευση, τα εδαφοκατακτητικά είδη, και μπορεί να συνδέσει τις απειλές αυτές με την τοπική βιοποικοιλότητα.
- Ο μαθητευόμενος είναι ικανός να επιχειρηματολογήσει έναντι καταστροφικών πρακτικών για το περιβάλλον που προκαλούν μείωση της βιοποικοιλότητας.
- Ο μαθητευόμενος είναι ικανός να επιχειρηματολογήσει για την προστασία της βιοποικοιλότητας απο πολλαπλές απόψεις, συμπεριλαμβανομένων και των υπηρεσιών του οικοσυστήματος και των εγγενών ιδεών.
- Ο μαθητευόμενος είναι ικανός να κατανοήσει τις τοπικές φυσικές περιοχές και να νιώσει ενσυναίσθηση για τη μη-ανθρώπινη ζωή στη Γη.
- Ο μαθητευόμενος είναι ικανός να κατανοήσει τον δυϊσμό της ανθρώπινης φύσης και κατανοεί ότι είμαστε μέρος της φύσης και όχι χωριστά.
- Ο μαθητευόμενος είναι ικανός να διασυνδεθεί με τις τοπικές ομάδες διατήρησης της βιοποικοιλότητας.
- Επάρκεια συστημικής σκέψης
- Διαπροσωπική Επάρκεια
Οδηγίες
Βήμα 1) Εισαγωγή στη βιοποικιλότητα (30 λεπτά)
Ο εκπαιδευτής θα εισάγει το θέμα με μια παρουσίαση του τι είναι η βιοποικιλότητα και γιατί είναι απαραίτητη για τη ζωή στη γη. Η παρουσίαση μπορεί να πραγματοποιηθεί με το βίντεο "Τι είναι η βιοποικιλότητα" (WWF) https://www.ourplanet.com/en/video/what-is-biodiversity/ (Δείτε επίσης το προτεινόμενο έγγραφο και βίντεο στα δεξιά).
Ο εκπαιδευτής αναφέρει το γεγονός ότι τα τελευταία 50 χρόνια το 60% όλης της άγριας ζωής έχει χαθεί (δεδομένα για την κάθε χώρα μπορούν να βρεθούν εδώ https://data.footprintnetwork.org/?_ga=2.116845121.650830943.1609336722-207507720.1609336722#/) και επιμένει στις αλληλεξαρτήσεις μεταξύ της πανίδας, της χλωρίδας, του οικοτόπου τους και της ανθρώπινης ζωής (τροφική αλυσίδα και άλλες οικολογικές αλυσίδες) χρησιμοποιώντας μερικά παραδείγματα που βρίσκονται με ευκολία στο διαδίκτυο.
Βήμα 2) Έρευνα πεδίου (45 λεπτά)
Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες 3-4 ατόμων και ετοιμάζονται για μια έρευνα πεδίου που θα επιλέξουν οι εκπαιδευτές (ένα πάρκο ή ένας κήπος στην πόλη, ένας λόφος ή ένα μικρό ρέμα στην ύπαιθρο, μια παραλία στην ακτογραμμή, κλπ):
- Κάθε ομάδα παρατηρεί, φωτογραφίζει και σημειώνει λεπτομέρειες σχετικά με τα είδη χλωρίδας ή / και πανίδας (δέντρα, λουλούδια, έντομα, πουλιά κ.λπ.)
- Δε χρειάζεται να συμπληρωθεί ερωτηματολόγιο, αυτή η επιτόπια επίσκεψη πρέπει να βοηθήσει τους μαθητές να εξοικειωθούν πρώτα με ένα φυσικό περιβάλλον και μετά με τα φιλοξενούμενα είδη.
Βήμα 3) Επεξεργασία και περαιτέρω έρευνα (90 λεπτά)
Οι ομάδες συγκεντρώνουν τα ευρήματά τους και επιλέγουν τα είδη που θέλουν να μελετήσουν και να εργαστούν. Κάθε ομάδα θα πρέπει να απαντήσει στις ακόλουθες ερωτήσεις, είτε μέσω έρευνας στο Διαδίκτυο, υλικού που παρέχεται από τον εκπαιδευτή, βοήθεια ειδικού (συνέντευξη ή διαδικτυακή σύντομη συνεισφορά) ή άλλη διαθέσιμη πηγή:
-Ποιο είναι το όνομα των αναγνωρισμένων ειδών;
-Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του οικοτόπου τους (γρασίδι, δέντρο, παραλία, κ.λπ. καιρός κ.λπ.)
-Ποια είναι η τοποθεσία αυτού του είδους; Προσδιορίστε τις σχέσεις μεταξύ αυτού του είδους και άλλων στοιχείων του οικοσυστήματος.
-Ποιες είναι οι απειλές και οι πιέσεις σε αυτά τα είδη; Προσδιορίστε τις κύριες αιτίες της απώλειας βιοποικιλότητας (καταστροφή οικοσυστημάτων, αλλαγή του κλίματος, υπερβολική εκμετάλλευση, εισαγωγή χωροκατακτητικών ξένων ειδών και άλλες πιέσεις)
Ο στόχος της έρευνας είναι να βρεθούν ή να προετοιμαστούν γραπτές και οπτικές πληροφορίες για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων τους στις άλλες ομάδες (με αφίσες, κάρτες ή ψηφιακά).
Βήμα 4) Συσχετίστε το επάγγελμά σας με τη βιοποικιλότητα (60 λεπτά)
Μετά την επισκόπηση του τι είναι η βιοποικιλότητα και ποιες οι αλληλοεξαρτήσεις μεταξύ των φυσικών ειδών και των οικοσυστημάτων τους, οι μαθητές τώρα θα αρχίσουν να αναλύουν τη σχέση μεταξύ του πεδίου δραστηριότητάς τους και της βιοποικιλότητας.
Οι ακόλουθες οδηγίες θα βοηθήσουν σε αυτήν τη σύντομη ανάλυση:
1. Ποιοι είναι οι φυσικοί πόροι που χρησιμοποιούνται από τη δραστηριότητά σας (πρώτες ύλες, κατοχή γης, νερό, φυσικά συστατικά που χρησιμοποιούνται για προμήθειες κ.λπ.).
2. Γνωρίζετε την προέλευση αυτών των φυσικών πόρων;
3. Αυτοί οι φυσικοί πόροι βρίσκονται υπό απειλές ή πιέσεις;
4. Υπάρχουν άλλα είδη ή φυσικά στοιχεία που εξαρτώνται από αυτούς τους πόρους;
Έπειτα, μια συζήτηση ξεκινά με βάση τα ευρήματα των μαθητών.
Οι εκπαιδευτικοί μπορούν στη συνέχεια να προτείνουν στους μαθητές να διαβάσουν και να σχολιάσουν τις «52 συμβουλές για τη Βιοποικιλότητα» που δημοσιεύθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και διατίθενται σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ εδώ:https://op.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/6c7d9481-f359-4312-ab95-d87b68a23f02)
ΔΡΑΣΗ 1.
Οργανώστε μια επίσκεψη με Οδηγό!
Οι νέες γνώσεις και δεξιότητες θα δώσουν την ευκαιρία στους μαθητές να οργανώσουν μια ξενάγηση στον φυσικό χώρο που έχουν μελετήσει, για τη γειτονιά, ένα σχολείο ή μια άλλη τοπική ομάδα. Θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να τους βοηθήσουν να παρατηρήσουν τοπικά είδη, να τους εξηγήσουν την αλληλεπίδραση μεταξύ των ειδών και να προσελκύσουν τους επισκέπτες σε μια συζήτηση για ενδεχόμενες απειλές για αυτήν την τοπική βιοποικιλότητα.
ΔΡΑΣΗ 2.
Λάβετε μέρος σε ένα Συμμετοχικό παρατηρητήριο βιοποικιλότητας
Υπάρχουν παρατηρητήρια πολιτών. Στόχος τους είναι να εμπλέξουν τους ανθρώπους σε μια συλλογική παρακολούθηση της πανίδας ή της χλωρίδας μιας συγκεκριμένης περιοχής. Οι πολίτες γίνονται «φύλακες» και δεσμεύονται να μάθουν καλύτερα για τη βιοποικιλότητα στην περιοχή τους και να συμβάλουν στην καλύτερη προστασία των ειδών.
Ο εκπαιδευτής μπορεί να αναζητήσει υπάρχοντα συμμετοχικά παρατηρητήρια και να προτείνει στους μαθητές να λάβουν μέρος.
Κάποια παραδείγματα είναι:
για την Ευρωπαϊκή Ακτογραμμή: https://www.biolit.fr/ Biolit στα Γαλλικά και Αγγλικά
- για χλωρίδαhttps://plantnet.org/en/ Plantnet (Παγκόσμιο)
- για πεταλούδεςhttps://bigbutterflycount.butterfly-conservation.org/ BigButterflyCount στο Ηνωμένο Βασίλειο
Σημειώσεις για Eκπαιδευτικούς
Βήμα 1. Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με το ζήτημα, μπορείτε να ρίξετε μια ματιά εδώ:
- Ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος: https://www.eea.europa.eu/themes/biodiversity
- Το σύστημα πληροφοριών για τη Βιοποικιλότητα της Ευρώπης (απειλές και πιέσεις): https://biodiversity.europa.eu/topics
- Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Βιοποικιλότητα για το 2030: https://audiovisual.ec.europa.eu/en/video/I-191439?&lg=EN
Βήμα 2.
Για την έρευνα, οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη διαθέσιμη Εφαρμογή (App) για να προσδιορίσουν τα είδη που συναντούν.Για παράδειγμα, η εφαρμογή iNaturalist σάς βοηθά να εντοπίσετε φυτά και ζώα με οπτικά παρόμοιες προτάσεις και επαλήθευση από ειδικούς συνεργάτες.
Εαν η επιτόπια έρευνα δεν είναι εφικτή, οι εκπαιδευτές θα παράσχουν φωτογραφίες από τοπική χλωρίδα και πανίδα
