Εισαγωγής
"Βαρκελώνη, Ισπανία 2012 - The Boqueria Market" από Maurizio Costanzo - mavik2007
Μία από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες προκλήσεις είναι η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας με την οικονομική ανάπτυξη και ευημερία αποσυνδέοντας την περιβαλλοντική υποβάθμιση από την οικονομική ανάπτυξη και κάνοντας περισσότερα με λιγότερα.
Η διασφάλιση της βιώσιμης κατανάλωσης και των ορθών πρακτικών παραγωγής συνεπάγεται αναγκαστικά το σεβασμό των βιοφυσικών ορίων του πλανήτη και τη μείωση των τρεχόντων παγκόσμιων ποσοστών κατανάλωσης, προκειμένου να προσαρμοστούμε στην ικανότητα του πλανήτη να ανανεώνει τους πόρους με χρήση.
Κάθε χρόνο, περίπου το ένα τρίτο όλων των παραγόμενων τροφίμων - που ισοδυναμούν με 1,3 δισεκατομμύρια τόνους αξίας περίπου 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων - καταλήγει να σαπίζει στους κάδους των καταναλωτών και των λιανοπωλητών ή να χαλάει λόγω κακών πρακτικών μεταφοράς και συγκομιδής.
Ο σκοπός αυτής της δραστηριότητας είναι να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές σχετικά με την υπεύθυνη κατανάλωση με διασκεδαστικό τρόπο μέσω παιχνιδιών ρόλων.
Στο πρώτο μέρος της δραστηριότητας θα συζητήσουμε και θα συνειδητοποιήσουμε τα διαφορετικά ενδιαφέροντα των διαφορετικών μερών χωρίς να υποτιμήσουμε κανένα από αυτά. Το δεύτερο μέρος είναι πιο διδακτικό: οι μαθητές θα καταλάβουν τις διαφορές μεταξύ της τοπικής αγοράς και της μεγάλης κλίμακας λιανικής των (υπερ) αγορών.
Είναι λογικό να καταναλώνουμε πατάτες από τη Γαλλία ή σπαράγγια από την Κίνα ή το Περού, όταν αυτά τα προϊόντα μπορούν να βρεθούν λίγα χιλιόμετρα μακριά από τα σπίτια μας; Είναι απαραίτητο να τυλίξουμε φρούτα, λαχανικά ή λουκάνικα σε πλαστικές σακούλες; Θα ξεφύγουν τα μαρούλια αν δεν το κάναμε; Είναι ένα τέλειο, γυαλιστερό μήλο καλύτερο από ένα με κηλίδες όπου τα έντομα άρχισαν να τρέφονται;
Πεδία Δράσης
- Βιώσιμη Παραγωγή και κατανάλωση
- Συνειδητή Κατανάλωση
- Αντιμετωπίζοντας τη σπατάλη (Ελαττώνουμε
Αντικείμενο εκμάθησης
- Ο εκπαιδευόμενος κατανοεί τα μοτίβα παραγωγής και κατανάλωσης, τις αξιακές αλυσίδες καθώς και τη σχέση και εξάρτηση μεταξύ της παραγωγής και της κατανάλωσης (προσφορά και ζήτηση, τοξικότητα, εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, παραγωγή αποβλήτων, υγεία, συνθήκες εργασίας, φτώχεια, κλπ)
- Ο εκπαιδευόμενος είναι ικανός να διαχωρίσει μεταξύ των αναγκών και των επιθυμιών καθώς και να σκέφτεται στοχαστικά για την προσωπική καταναλωτική του συμπεριφορά σχετικά με τις ανάγκες του φυσικού κόσμου, των υπόλοιπων ανθρώπων, των χωρών και των πολιτισμών τους, καθώς και των επόμενων γενεών.
- Ο μαθητευόμενος είναι ικανός να αμφισβητήσει πολιτισμικές και κοινωνικές πεποιθήσεις στην παραγωγή και την κατανάλωση.
- Επάρκεια συστημικής σκέψης
- Προνοητική επάρκεια
- Επάρκεια αυτογνωσίας
Οδηγίες
Βήμα 1) Παιχνίδι ρόλων (60 λεπτά)
Για το πρώτο μέρος του παιχνιδιού ρόλων, θα εργαστούμε σε ομάδες των 5 μαθητών. Οι μαθητές θα έχουν διαφορετικούς ρόλους:
-Παραγωγός
-Πωλητής
-Καταναλωτής
-Υπεύθυνος Διαχείρισης Αποβλήτων
-Διαχείριση
Οι μαθητές επιλέγουν ένα προϊόν για εμπορία, συζητούν το κόστος παραγωγής, το κέρδος που απομένει στον πωλητή και πώς τα απόβλητα επηρεάζουν το περιβάλλον. Το υπόλοιπο της τάξης παρεμβαίνει ως συμμετέχων κοινό και θα έχει το δικαίωμα να υποβάλλει ερωτήσεις και να κάνει κριτική για τους διαφορετικούς χαρακτήρες. Για να διατηρήσει την τάξη, ο δάσκαλος θα ενεργήσει ως συντονιστής. Στο τέλος κάθε δραστηριότητας οι μαθητές θα έχουν δύο λεπτά για να πραγματοποιήσουν μια αξιολόγηση της εν λόγω δραστηριότητας.
Βήμα 2) Επίσκεψη στις αγορές (ένα πρωινό)
Το δεύτερο μέρος της δραστηριότητας είναι πρακτικό και πραγματοποιείται εκτός του εκπαιδευτικού κέντρου. Σε αυτό το σημείο εξετάζονται διάφορες επιλογές ανάλογα με τον επαγγελματικό τομέα. Ένας τύπος δραστηριότητας με την ονομασία "ΠΗΓΑΙΝΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ" μπορεί να είναι κοινός για κάθε επαγγελματική οικογένεια ΕΕΚ, καθώς είμαστε όλοι καταναλωτές. Μια μέρα ο εκπαιδευτικός θα μεταφέρει τους μαθητές του σε μια τοπική υπαίθρια αγορά και σε μια αγορά χονδρικής.
Ο στόχος είναι να συγκρίνουμε την προέλευση των προϊόντων, την ποιότητα, τις τιμές και ποια από αυτά παράγουν περισσότερα απόβλητα. Κατά τη διάρκεια αυτών των επισκέψεων οι μαθητές θα χωριστούν σε δύο ομάδες, στις οποίες θα ανατεθούν ξανά ρόλοι:
-Ελεγκτής φρούτων / λαχανικών: Θα λάβουν γνώση της προέλευσης, της τιμής, της ποιότητας κ.λπ. διαφόρων τύπων φρούτων / λαχανικών. Τόσο στην τοπική λαϊκή αγορά όσο και στην αγορά λιανικής.
-Περιβαλλοντικός επιθεωρητής: θα λάβουν υπόψη τα είδη περιτυλίγματος και υποστηριγμάτων που χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση τροφίμων: τι είδους υλικά χρησιμοποιούνται, πού καταλήγουν και αν είναι ανακυκλώσιμα ή επαναχρησιμοποιήσιμα.
Βήμα 3) Ολοκλήρωση (30 λεπτά)
Οι μαθητές με τον εκπαιδευτικό θα επιστρέψουν στην τάξη για να ανακεφαλαιώσουν και να συζητήσουν και τις δύο εμπειρίες. Σε έναν πίνακα κάθε μαθητής συνοψίζει σε μια πρόταση τι έχει μάθει κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας.
-ΠΡΟΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΔΡΑΣΗ 1
Τα τελευταία χρόνια ένα κίνημα που ονομάζεται Slow Food έχει αναπτυχθεί μεταξύ των περιβαλλοντικών ακτιβιστών. Το έργο του βασίζεται σε μια έννοια της ποιότητας των τροφίμων που ορίζεται από τρεις αλληλένδετες αρχές: καλό, καθαρό και δίκαιο. ΚΑΛΟ: νόστιμο και φρέσκο εποχιακό φαγητό που ικανοποιεί τις αισθήσεις και αποτελεί μέρος της τοπικής κουλτούρας. ΚΑΘΑΡΟ: παραγωγή και κατανάλωση τροφίμων που δεν βλάπτουν το περιβάλλον, την καλή διαβίωση των ζώων ή την ανθρώπινη υγεία. ΔΙΚΑΙΟ: προσιτές τιμές για τους καταναλωτές και δίκαιες ανταμοιβές για τους παραγωγούς. Με αυτήν την παρότρυνση για δράση, οι μαθητές καλούνται να μάθουν για κινήσεις παρόμοιες με το Slow Food στην πόλη τους. Εάν υπάρχουν τέτοια κινήματα, μπορούν να συμμετάσχουν ως εθελοντές σε ένα από αυτά ή να καλέσουν έναν εκπρόσωπο στο σχολείο για να εξηγήσουν τις ενέργειές τους ως υπεύθυνοι εναλλακτικοί καταναλωτές. Αν, από την άλλη, τέτοια κινήματα δεν υπάρχουν, οι μαθητές μπορούν να πραγματοποιήσουν αναζήτηση σε εστιατόρια, σούπερ μάρκετ, καταστήματα της γειτονιάς και να συζητήσουν με τους υπεύθυνους για να βρουν μια λύση σύμφωνα με τις αξίες και τη φιλοσοφία του Slow Food.
-ΠΡΟΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΔΡΑΣΗ 2
Από τον κήπο στο τραπέζι.
Αστικοί κήποι. Ένας από τους τρόπους για να μειώσουμε τις περιβαλλοντικές μας επιπτώσεις και να συμβάλουμε σε μια δικαιότερη κοινωνία μέσω της κατανάλωσής μας είναι να αγοράζουμε απευθείας από τον παραγωγό. Οι εκπαιδευτικοί μαζί με τους μαθητές οργανώνουν μερικές ημέρες εθελοντικής εργασίας σε έναν αστικό κήπο της πόλης τους. Συνιστάται να αναπτυχθεί την άνοιξη ή μια πιο ζεστή εποχή, και οι μαθητές να μπορούν να δουν ολόκληρη τη «παραγωγική» διαδικασία, μέχρι τη διανομή καλαθιών τροφίμων. Κατά τη διάρκεια της ημέρας οι μαθητές μπορούν να τραβήξουν φωτογραφίες ή / και βίντεο και να δημιουργήσουν ένα σύντομο βίντεο με προβληματισμούς σχετικά με την εμπειρία τους και τα πλεονεκτήματα τόσο για τον καταναλωτή όσο και για την κοινωνία γενικά αυτού του τρόπου παραγωγής και κατανάλωσης.
Συνεταιρισμοί και ομάδες κατανάλωσης. Μια ομάδα καταναλωτών είναι μια ομάδα ανθρώπων που έρχονται κοντά, με διάφορα κίνητρα (η υγεία είναι συχνά ο κύριος λόγος), για να κάνουν οικογενειακές αγορές μαζί και έτσι να αποκτήσουν διάφορα πλεονεκτήματα, δηλαδή οφέλη που επηρεάζουν τόσο τα μέλη της ομάδας όσο και την κοινωνία γενικά, το περιβάλλον, κλπ. Για να συμπληρώσουν τις πληροφορίες, οι μαθητές μπορούν να τεκμηριώσουν (μέσω διαδικτυακών αναζητήσεων ή συνεντεύξεων με τους υπεύθυνους ή με μια επίσκεψη σε έναν ιστότοπο) τις ομάδες κατανάλωσης στην πόλη τους. Πώς λειτουργούν; Ποιος συμμετέχει; Γιατί δημιουργείται μια ομάδα καταναλωτών; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα;
Σημειώσεις για Eκπαιδευτικούς
Συνολική Εκτιμώμενη Διάρκεια: 1 ώρα και 30 λεπτά στην τάξη + ένα πρωινό έξω + προτροπή για δράση
ΕΠΙΛΟΓΗ – Υπάρχει και εναλλακτική της δραστηριότητας που μπορεί να εφαρμοστεί στη Συντήρηση Οχημάτων: Επίσκεψη σε αντιπροσωπεία οχημάτων
Ο στόχος είναι οι μαθητές να διερευνήσουν τις εμπορικές και καταναλωτικές πρακτικές που υιοθετούμε κατά την πραγματοποίηση μιας αγοράς, καθώς και να μάθουν να μπαίνουν σε διαφορετικούς ρόλους και να γνωρίζουν πώς να υπερασπίζονται διαφορετικές απόψεις. Είναι ενδιαφέρον οι μαθητές να συνειδητοποιούν το ταξίδι που πραγματοποιεί το όχημα μέχρι να φτάσει στα χέρια μας, καθώς και για τη μεταφορά του, την παραγωγή του, τη μεταφορά των εξαρτημάτων του, τα υλικά που χρειάζονται και το πού παράγονται. Αφού πραγματοποιηθεί η επίσκεψη και με τις απαραίτητες πληροφορίες, οργανώνονται για να αναλάβουν διάφορους ρόλους: Πελάτης, Πωλητής, Υπεύθυνος Προσωπικού. Θα μπορούσαν να εργαστούν σε ομάδες τριών ατόμων. Κατ’αρχάς είναι θέμα ενημέρωσης του εαυτού τους για τα προβλήματα που έχει το αυτοκίνητο, τις πραγματικές ανάγκες μας αλλά και τι επηρεάζει τόσο τη βιομηχανία όσο και τον τρόπο λειτουργίας . Στη συνέχεια, θα υπάρξει συζήτηση από τις ομάδες για την εξαγωγή συμπερασμάτων.
Συμβουλές για τους εκπαιδευτικούς:
-Μία από τις πιο σημαντικές πτυχές αυτής της δραστηριότητας είναι οι εκπαιδευτικοί να είναι σε θέση να πείσουν τους μαθητές ότι η δραστηριότητα που πρόκειται να κάνουν έχει νόημα και μεγάλη σημασία για την προσωπική και ανθρώπινη ανάπτυξή τους, ακόμα κι αν είναι διαφορετική από το πρόγραμμα σπουδών του Διαμορφωτικού Κύκλου (Formative Cycle).
-Η επίσκεψη στην αγορά / υπεραγορά (ή στον έμπορο αυτοκινήτων) πρέπει να είναι για τους μαθητές μια διασκεδαστική και ενδιαφέρουσα δραστηριότητα. Είναι σημαντικό ο εκπαιδευτικός να προγραμματίσει τη δραστηριότητα εκ των προτέρων.
-Δημιουργήστε τις ομάδες και αναθέστε ρόλους στους μαθητές με έναν αστείο τρόπο, ώστε να μπορούν να σπάσουν τον πάγο και να συμμετέχουν ενεργά στη δραστηριότητα.
