Invoering
Voedselkeuzes (By Artem Beliaikin on pexels.com)
Voedsel is een essentieel element in het leven van alle mensen. Voedsel is niet alleen essentieel voor de overleving en de gezondheid van de mens, maar heeft ook een economische dimensie die verband houdt met de investering in financiële middelen en in tijd die moet worden besteed aan de productie, de distributie, de aankoop, de bereiding, de consumptie en de verwijdering van voedselafval. Al deze activiteiten impliceren beslissingen van individuen, gezinnen en particuliere en overheidsorganisaties.
Voedselburgerschap is een concept dat voortkomt uit de erkenning dat individuen in hun voedselkeuzes verantwoordelijk kunnen zijn voor de integratie van beginselen in verband met mensenrechten en milieubescherming om ervoor te zorgen dat alle mensen toegang hebben tot gezond en duurzaam voedsel. De beslissingen van elk individu hebben een impact op de hele voedselketen, van de voedselproductie tot de manier waarop het voedsel wordt weggegooid. Als in onze beslissingen rekening wordt gehouden met milieubescherming en sociale rechtvaardigheid, kan dit de samenleving en alle actoren die in het voedselsysteem actief zijn, beïnvloeden om bewuster en verantwoordelijker om te gaan met hun keuzes. Een individu heeft als consument de macht om zijn burgerschapsactie uit te oefenen en inzicht te krijgen in de lokale en mondiale gevolgen van zijn voedselconsumptie.
Deze sessie is verdeeld in twee delen. Het eerste deel wil de leerlingen ertoe aanzetten na te denken over wereldwijde kwesties in verband met honger en voeding via de analyse van enkele mythes over dit onderwerp. Het tweede deel bestaat uit een brainstormsessie waarin de leerlingen wordt gevraagd na te denken over hun rol in de bestrijding van honger en de verbetering van de voeding door hun beslissingen als consumenten en burgers.
Leerdoelen
- De leerling heeft kennis van honger en ondervoeding en de belangrijkste fysieke en psychologische gevolgen daarvan voor het leven van de mens, en van specifieke kwetsbare groepen.
- De leerling is in staat de problemen en verbanden tussen de bestrijding van honger en de bevordering van duurzame landbouw en verbeterde voeding onder de aandacht te brengen.
- De leerling is in staat met anderen samen te werken om hen aan te moedigen en in staat te stellen honger te bestrijden en duurzame landbouw en betere voeding te bevorderen.
- De leerling is in staat zijn rol als actieve wereldburger bij de bestrijding van honger kritisch op zich te nemen.
- De leerling is in staat zijn consumptiepatronen te veranderen en zo bij te dragen tot de bestrijding van honger en de bevordering van duurzame landbouw.
- Normatieve competentie
- Strategische competentie
- Kritische denkcompetentie
Instructies
Stap 1) Inleiding (10 minuten)
Begin de sessie met uitleg over de reikwijdte van het project of het onderwijsproces in kwestie. SDG 2 verwijst naar de uitroeiing van honger - toon de korte video ter introductie van de SDG uit de bronnensectie.
Duurzame ontwikkeling is niet mogelijk in een wereld waar nog steeds honger bestaat. Wat zijn de belangrijkste uitdagingen waar we voor staan met betrekking tot deze SDG?
Stap 2) Wereldhongermuseum (45 minuten)
- Bereid de museumomgeving in de klas voor en hang de afbeeldingen van de 10 mythes over honger in de wereld aan de muren van het lokaal (Nuttige hulpmiddelen).
- Introduceer de 10 mythes aan de leerlingen.
- Leg uit dat ze door het lokaal kunnen lopen om de mythes te lezen en te stemmen of ze denken dat ze waar zijn of niet.
- Maak op het einde een ronde over de mythes en vertel hoeveel leerlingen het eens of oneens zijn met die mythe. Vraag de leerlingen dan wat ze denken en waarom ze het eens of oneens zijn.
- Leg de mythe uit en of ze overeenkomt met de werkelijkheid.
Stap 3) Werkgroep "Empowering solutions" (45 minuten)
- Vraag de leerlingen:
- Denk je, gezien deze realiteit, dat wij, als individuen, een rol kunnen spelen in de strijd tegen honger en het verbeteren van de voeding? Hoe?
- Maak groepjes van 4/5 leerlingen. Brainstorm over:
- Hoe kunnen we voedselkeuzes maken die kunnen bijdragen tot vermindering van honger en verbetering van de voeding?
Presenteer je bevindingen op een leuke en vindingrijke manier aan de rest van je groep (bv. door middel van een liedje, poster, kunstwerk of een boeiende presentatie).
Stap 4) Debriefing en conclusie (10 minuten)
Tot slot wordt aan de hand van enkele praktische voorbeelden uitgelegd hoe individuen en gezinnen hun burgerschap kunnen uitoefenen via de voedselkeuzes die zij maken.
- OPROEP TOT ACTIE 1
Stel je voor dat je een belangrijk bedrijf was dat met reclame werkte - Waar zou je je banners en boodschappen strategisch plaatsen zodat de mensen ze konden zien? Volgens de brainstorm die je tijdens de les hebt gedaan, kies je één idee en maak je het waar! De boodschap die je met de wereld wilt delen is dat we dringend een einde moeten maken aan de honger en de voeding moeten verbeteren en dat we daar een rol in kunnen spelen door onze voedselkeuzes. Welke in het oog springende slogans of logo's zou je kunnen schrijven of ontwerpen? Mensen zien elke dag advertenties en lezen allerlei soorten boodschappen zonder dat ze het doorhebben; denk dus ook na over ''alternatieve'' manieren om te communiceren. Je zou bijvoorbeeld een flash-mob evenement kunnen organiseren in je stad met als thema voedselburgerschap. Bekijk hier een voorbeeld.
- CALL TO ACTION 2
As an alternative, learn about Fair Trade and how it is related to ending hunger. Next time you’re at the grocery store, look for Fair Trade labeled products. What kind of products are they? Where do they come from? Next, explain to your family and friends why Fair Trade helps against hunger. Ask your parents to show you their shopping list and rewrite it with them, replacing as many items as possible with Fair Trade alternatives.
In addition, you can conduct a survey about Fair Trade products with your workgroup. To decide what questions you should ask, think about what you want to find out. For example: how many of your friends/family know what Fair Trade is? Do they buy Fair Trade products? If yes, which ones? If not, why not? When you’ve collected all their answers, discuss your findings with your teacher and with your group. Based on this information, how best can you help promote Fair Trade products amongst those who you’ve surveyed? For example, how about organizing a ‘Fair Trade Food Fair’, where you sell food made with Fair Trade ingredients? Then, you can donate the profits to a charity fighting hunger.
Notities voor docenten
Geschatte totale duur: 1 uur en 50 minuten + oproep tot actie
Voorbereiding
- Maak de afbeeldingen met de mythes op basis van de bijlage "Mythes over honger in de wereld" (onderdeel bronnen). Maak een vel klaar waarop de leerlingen/deelnemers kunnen stemmen of ze denken dat de mythe waar is of niet.
- Bereid een museale omgeving voor in het klaslokaal of een andere ruimte waar de sessie zal plaatsvinden, met de afbeeldingen en voorwerpen over de mythes.
- In het museum kun je een aantal afbeeldingen en voorwerpen met betrekking tot de mythes toevoegen. Je kunt ook de "Hongerkaart 2020" (bronnensectie) toevoegen met informatie over de prevalentie van chronische honger in de wereld.
Variaties
Als een korter alternatief voor het museum kunt u de video "Een mensenfamilie, voedsel voor iedereen" (bronnensectie) laten zien en bespreken.
Verdere informatie
Mythes over honger in de wereld
Om je te helpen bij de uitleg over de mythes kun je het boekje "Mythes over honger in de wereld" raadplegen (rubriek bronnen).
Voedselburgerschap
Voedselburgerschap omvat verschillende aspecten:
- Voedsel is essentieel voor het overleven en de gezondheid van mensen en wordt beschouwd als een fundamenteel mensenrecht.
- Het voedselsysteem omvat een complexe toeleveringsketen van kleine boeren op het platteland tot grote agrovoedingsmultinationals en detailhandelsketens met veel macht om prijzen en voedseldistributiemodellen te beïnvloeden. Deze ongelijke machtsverhoudingen kunnen leiden tot onrechtvaardige situaties, met name bij de prijsbepaling voor kleine boeren als zij niet goed worden beschermd.
- De levensmiddelensector wordt normaal gesproken sterk gereguleerd door de overheid, dus er is een rol weggelegd voor burgers bij het controleren, vaststellen en uitvoeren van overheidsbeleid met betrekking tot deze sector.
- De voedselvoorzieningsketen heeft doorgaans een internationaal karakter dat verder reikt dan de grenzen van de nationale overheid. Beslissingen van burgers/consumenten hebben dus gevolgen op mondiaal niveau. Deze beslissingen kunnen gevolgen hebben voor andere bevolkingsgroepen, zodat rekening moet worden gehouden met kwesties als sociale rechtvaardigheid.
- Gezien de milieu-impact van agro-voedselsystemen en het voedselconsumptiemodel dat grote hoeveelheden voedselafval genereert, moeten burgers rekening houden met deze uitdagingen om een grotere duurzaamheid van het systeem te bevorderen.
- Gelet op de risico's voor de menselijke gezondheid die verbonden zijn aan de voedselproductie- en -distributiesystemen, moet een grotere transparantie in deze sector worden bevorderd, met name wat betreft de informatie die aan de consument wordt verstrekt en die hem in staat zou stellen bewustere voedselkeuzes te maken.
Een voedselburger is iemand die een actieve belangstelling heeft voor de keuze van zijn voedsel, wat op zijn beurt een inspanning vereist om geïnformeerd te blijven over wat voldoende en gezond voedsel is, maar ook over de omstandigheden waarin voedsel is geproduceerd en gedistribueerd in de voedselketen, namelijk over aspecten als sociale en milieugelijkheid en dierenwelzijn. Wanneer bijvoorbeeld chocolade wordt gekocht van een multinational, bijvoorbeeld Nestlé, kan een deel van de chocoladekorrels in Afrika zijn gekocht onder omstandigheden van slavernij en kinderarbeid. Als de consument niet over dit feit wordt geïnformeerd, zal hij niet in staat zijn een bewuste keuze te maken terwijl hij bedrijven blijft steunen die schendingen van de mensenrechten toelaten.
Bronnen
- Stinson, E. (2010). Eating the world: Food literacy and its place in secondary school classrooms
- Gómez-Benito, C., & Lozano, C. (2014). Constructing Food Citizenship: Theoretical Premises and Social Practices. Italian sociological review, 4(2)
- https://foodcitizenship.info/
- FAO (2013). Ending Hunger Challenge Badge
- World Food Programme (2018). 10 Myths about…Global Hunger